Αρχική » Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής » Πατριαρχικά Απανθίσματα

Μέρος Γ' - Πατριαρχικά Απανθίσματα

CD 23ο - 24ο

ΕΚΛΟΓΗ ΜΕΛΩΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΑΤΑΡΙΟΥ
ΣΤΙΧΗΡΑ - ΔΟΓΜΑΤΙΚΑ ΘΕΟΤΟΚΙΑ - ΑΙΝΟΙ - ΕΩΘΙΝΑ

Τα δημοσιευόμενα CD αρ. 23 & 24 της Σειράς «Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής» εγκαινιάζουν, ως Μέρος Γ´ της ίδιας Σειράς, τα υπό τον γενικό τίτλο «Πατριαρχικά Απανθίσματα» (σε παραλληλία με τα «Αγιορειτικά Απανθίσματα» που ήδη κυκλοφορούν ως Μέρος Β´). Στα δύο αυτά CD περιλαμβάνονται, κατ’ εκλογήν, μέλη του Αναστασιματαρίου, ήτοι τα Στιχηρά του Εσπερινού με τα Κεκραγάρια, τα Δογματικά Θεοτοκία, οι Αίνοι με τα Πασαπνοάρια, και τα Έντεκα Εωθινά. Τα μέλη όλα, διατεταγμένα κατά τη φυσική σειρά των ήχων (CD 23 ηχ α´-δ´ και CD 24 ηχ πλ α´-πλ δ´), ψάλλει, κατά το ύφος και την παράδοση της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, ο Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Πατριαρχείου πατήρ Γεώργιος Τσέτσης. Ταυτόχρονα, τα μέλη όλα εκτελούνται με βάση το «πατριαρχικό» Αναστασιματάριο, αργό και σύντομο, του Ιωάννου πρωτοψάλτου (†1866), και το οποίο είναι στην πραγματικότητα, ήπια πεποικιλμένο, το Αναστασιματάριο του Πέτρου Πελοποννησίου (†1777). Ωστόσο, το έντυπο μουσικό κείμενο αποτελεί έναν απλό δείκτη (κοινώς «μπούσουλα»). Στην πραγματικότητα η εκτέλεση καταγράφει τα μέλη όπως αυτά ψάλλονταν στον Πατριαρχικό ναό, κατά τη λαμπρή προφορική παράδοση της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, από τον Άρχοντα πρωτοψάλτη Κωνσταντίνο Πρίγγο και τον Άρχοντα λαμπαδάριο Θρασύβουλο Στανίτσα κατά τη μεγάλη περίοδο ακμής των Πατριαρχικών χορών (1939-1959). Η ιδιοτυπία αυτή καθορίζει διπλά τη σημασία της καταγραφής αυτής. Αφενός, γιατί η ερμηνεία του πατρός Γεωργίου Τσέτση υποβάλλει ένα λαμπρό υπόδειγμα εκτέλεσης των τόσο βασικών αυτών μελών του ενιαύσιου Κυριακού κύκλου της οκταηχίας, και αφετέρου γιατί διασώζει την πραγματική και αυθεντική έντεχνη Πατριαρχική παράδοση του Αναστασιματαρίου. Σε ισχυρή ακριβώς αντίθεση με την αλλοιωτική του Πατριαρχικού τρόπου και ύφους που κυκλοφορεί στο όνομα του Κωνσταντίνου Πρίγγου από τους αυθαίρετους επιγόνους του Καρά.

CD 25ο - 26ο

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΜΕΛΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ - ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ

Τα επόμενα δύο CD αρ. 25 & 26 της ίδιας Σειράς περιλαμβάνουν (όπως και τα δύο προηγούμενα αρ. 23 & 24) αποκλειστικά Πατριαρχικά μέλη, δηλαδή μέλη Χριστουγέννων και Θεοφανείων όπως αυτά ψάλλονται στον Πατριαρχικό ναό του Αγ. Γεωργίου στο Φανάρι. Συγκεκριμένα περιλαμβάνονται, κατ’ εκλογήν, μέλη που προσιδιάζουν και αποδίδουν λαμπρά το πνεύμα και τον χαρακτήρα των δύο αυτών κορυφαίων Εορτών, όπως στιχηρά Ιδιόμελα Ωρών, Εσπερινού, Τροπάρια Προφητειών, Καθίσματα, οι Αίνοι, οι Καταβασίες, τα ειδικά Απολυτίκια και Κοντάκια, και επιπλέον στα Θεοφάνεια ορισμένα Τροπάρια του Αγιασμού και ορισμένα επώνυμα Τρισάγια. Τα μέλη όλα ψάλλονται από αντίστοιχα κλασικά Πατριαρχικά μουσικά βιβλία, τη «Μουσική Κυψέλη» (από την «Πατριαρχική Φόρμιγγα») του Κωνσταντίνου Πρίγγου, το «Ειρμολόγιο των Καταβασιών» του Ιωάννου πρωτοψάλτου, και τη «Μουσική Συλλογή» του Γεωργίου Πρωγάκη, και ορισμένα κατά τη μεγάλη προφορική Πατριαρχική παράδοση (όπως οι λαμπρές Καταβασίες των Θεοφανείων). Τα μέλη αυτά ψάλλει εδώ, ο επίσης με τη σειρά του πατριαρχικός, Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Πατριαρχείου Πατήρ Γεώργιος Τσέτσης, εμπλουτισμένα επιπλέον με προφορικές θέσεις και φράσεις, όπως αυτές έχουν καταγραφεί στη μουσική του μνήμη από τη μεγάλη περίοδο ακμής των Πατριαρχικών μουσικών χορών (1939-1959). Ερμηνείες με λιτό και απέριττο ύφος, δωρική, ανεπιτήδευτη εκφορά και αυθεντικό εκκλησιαστικό χαρακτήρα. Πάνω απ’ όλα με βαθύ και λαμπρό ψαλτικό ήθος. Στην ουσία, συμπυκνώνουν, στην εκφορά τους, τη μεγάλη και ζώσα Πατριαρχική παράδοση, μια ψαλτική λειτουργική παράδοση με βαθειά πνευματικότητα, έξω από κάθε τυποποίηση και επιδεικτική έμφαση. Από την άποψη αυτή, αποτελούν ένα εξαιρετικά χρήσιμο υπόδειγμα, μάλιστα για τόσο σπουδαία και ενεργά μέλη, αλλά και γενικότερα μια ιστορική καταγραφή για την ανεκτίμητη συμβολή της έντεχνης προφορικής παράδοσης στον τρόπο σύνθεσης και ερμηνείας των εκκλησιαστικών μελών.

CD 27ο

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΕΙΡΗΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΩΝ
ΠΡΟΣΟΜΟΙΑ - ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΑ

Το παρόν CD αρ. 27 της Σειράς «Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής» περιλαμβάνει εμμελείς απαγγελίες Ευαγγελίων, Εκφωνήσεις, Προσόμοια και Απολυτίκια, όλα κατά το ΄Ύφος και την Παράδοση της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, και μάλιστα όπως αυτά εκφωνούνται και ψάλλονται στον Πατριαρχικό ναό του Αγ. Γεωργίου στο Φανάρι (εντασσόμενο στην υποενότητα «Πατριαρχικά Απανθίσματα», ως συνέχεια των προηγουμένων CD αρ. 23-26 με Πατριαρχικά επίσης μέλη). Συγκεκριμένα περιέχονται τρεις θεματικές ενότητες. Η πρώτη περιλαμβάνει εμμελείς απαγγελίες Ευαγγελίων κυριώνυμων εορτών (Χριστουγέννων, Κυριακής της Ορθοδοξίας, Μ. Πέμπτης, Κυριακής του Πάσχα), η δεύτερη εκφωνήσεις Ειρηνικών, Πληρωτικών και άλλων σχετικών της Θ. Λειτουργίας, και η τρίτη αποκλειστικά Προσόμοια (α΄ και β΄ ήχου, Αγίου Ανδρέου, Αγίου Γεωργίου, Υψώσεως Τιμίου Σταυρού, με δύο σχετικά Απολυτίκια), κατά την προφορική και ζώσα ακόμη Πατριαρχική παράδοση. Τα μέλη όλα εκφωνεί και ψάλλει ο Μέγας Αρχιδιάκος του Οικουμενικού Πατριαρχείου (και ήδη μητροπολίτης Σηλυβρίας) Μάξιμος Βγενόπουλος (ηχογράφηση, Φεβρουάριος 2011). Οι εμμελείς αυτές Απαγγελίες και Εκφωνήσεις, καθώς και η ψαλτική εκδοχή των Προσομοίων, παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. ΄Όχι μόνο γιατί αποτυπώνουν τη ζωντανή ακόμη προφορική παράδοση, όπως αυτή επιβιώνει αδιάλειπτα στον Πατριαρχικό ναό, αλλά και γιατί η όλη εκφορά διατυπώνεται, στην ερμηνευτική της εκδοχή, πυκνή, συντεταγμένη, χωρίς επιτηδεύσεις και διασταλτικές δεξιοτεχνίες, αντίθετα, σε ύφος επίσημο, ιεροπρεπές και, ταυτόχρονα, λιτό, στιβαρό και στεντόρειο. Ειδικά πρέπει να τονισθεί η λαμπρή εκφορά της εμμελούς απαγγελίας των Ευαγγελίων για τον ιδιόσημο χαρακτήρα της και το τροπικό, αρχαιότροπο ήθος (σε ισχυρή αντίθεση με πολλές σύγχρονες που προτάσσουν την ακουστική ευαρέσκεια από τη νοηματική μέθεξη). Και εδώ μια ιστορική στην ουσία ηχογράφηση, χρήσιμη ως δείγμα και ως υπόδειγμα για τον χαρακτήρα και το εκτελεστικό και ερμηνευτικό της ήθος.