Αρχική » Μνημεία Εκκλησιαστικής Μουσικής » Ανθολογίες

Ανθολογίες

Οι Ανθολογίες (αρ. 1 - 10) είναι μια θυγατρική και προεισαγωγική εκδοτική σειρά. Πρόκειται για εκλογή από την αντίστοιχη μεγάλη Επιστημονική Σειρά των «Μνημείων». Στην ουσία αποτελούν έναν εκδοτικό Πυλώνα του όλου Έργου και έχουν απόλυτη θεματολογική αντιστοιχία με τα ειδολογικά Σώματα της κύριας εκδοτικής Σειράς (Οκτάηχα, Καλοφωνικοί Ειρμοί, Δοξαστικά Ιακώβου πρωτοψάλτου, Καταβασίες Πέτρου Πελοποννησίου, Ειρμοί Πέτρου Βυζαντίου, Τριαδικά Πολυελέων). Στα βιβλία που συνοδεύουν όλες τις Ανθολογίες, εκτός από τα μέλη και τους επιμέρους Σχολιασμούς, προηγούνται εκτενή κείμενα σχετικά με τα συγκεκριμένα μουσικά είδη. Η θεματολογία, τα παλαιά και ποικίλα μέλη, οι λαμπροί ψάλτες, η συστηματική ιστορική τεκμηρίωση, όλα αυτά σηματοδοτούν το κύρος και τη σημασία της ενδεικτικής σειράς των Ανθολογιών.

Έτσι, η Πρώτη και Δεύτερη Ανθολογία, πολυειδής και σύμμεικτη η καθεμία, περιέχουν υλικό (16ου, 17ου, 18ου και 19ου αι.) από το σύνολο του ρεπερτορίου των «Μνημείων» κατά τρόπο που συνυπάρχουν σ’ αυτές όλα τα μουσικά είδη και όλοι σχεδόν οι ηχογραφημένοι ψάλτες. Oι υπόλοιπες Ανθολογίες έχουν απόλυτη θεματολογική αντιστοιχία με τα ειδολογικά Σώματα της Κύριας εκδοτικής Σειράς. Έτσι, στην Τρίτη περιέχονται αποκλειστικά Oκτάηχα μέλη: ο α΄ και γ΄ ήχος από το Ρόδον το αμάραντον του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος (ακμή περ. 1790-1840), οι οποίοι ψάλλονται από τον μητροπολίτη Νικόδημο Βαλληνδρά (2008), και, σε παραλληλία, ο α΄ και γ΄ ήχος από το όμοιο Ρόδον το αμάραντον του Νικολάου πρωτοψάλτου Σμύρνης (περ. 1790-1887), οι οποίοι ψάλλονται τώρα από τον πατέρα Διονύσιο Φιρφιρή (1990). Ακολουθούν στίχοι από το Θεοτόκε Παρθένε του Πέτρου Μπερεκέτη, τους οποίους ψάλλει και πάλι ο πατήρ Διονύσιος Φιρφιρής, από τον οκτάηχο Πολυέλεο Εξομολογείσθε τω Κυρίω του Πέτρου Εφεσίου (ακμή περ. 1810-1840) στη λαμπρή ερμηνεία του Ματθαίου Τσαμκιράνη (2006), και από το Ψάλλοντές σου τον τόκον του Πέτρου Μπερεκέτη που ερμηνεύουν οι Αγιορείτες ιερομόναχοι Αντίπας και Αμφιλόχιος. Η Τέταρτη και Πέμπτη περιέχουν μόνο Καλοφωνικούς Ειρμούς (14 συνολικά). Στην Τέταρτη ψάλλει αποκλειστικά ο Θρασύβουλος Στανίτσας (1987) και στην Πέμπτη ο πατήρ Διονύσιος Φιρφιρής, ο μητροπολίτης Νικόδημος Βαλληνδράς και ο Ματθαίος Τσαμκιράνης. Oι ερμηνείες όλες είναι μοναδικές, σ’ ένα είδος μάλιστα άγνωστο σήμερα και παραμελημένο. Ιδιαίτερα πρέπει να εξαρθούν οι ερμηνείες του Στανίτσα στους ειρμούς Εσείσθησαν λαοί ηχ δ΄ Άγια του Πέτρου Μπερεκέτη, Έφριξε γη ηχ πλ α΄ Παναγιώτου του Χαλάτζογλου (1748) και στον ανεπανάληπτο Την δέησίν μου δέξαι την πενιχράν ηχ πλ δ΄ Γεωργίου του Κρητός (1815), επίσης του πατρός Διονυσίου στους ειρμούς Συνέχομαι πάντοθεν δεινοίς ηχ α΄ Κε του Πέτρου Μπερεκέτη και στον νεωτερικό Ποίαν σοι επάξιον ωδήν ηχ α΄ του Σωτηρίου Βλαχοπούλου (ακμή περ. 1830-1870). Η Έκτη και η Έβδομη Ανθολογία περιέχουν και πάλι μόνο Δοξαστικά (10) του Ιακώβου πρωτοψάλτου, τα οποία ψάλλει όλα ο πατήρ Διονύσιος Φιρφιρής. Πρόκειται για ερμηνείες που εντυπωσιάζουν και καθηλώνουν με την αλήθεια και την γνησιότητά τους. Η τεχνική σ’ αυτές, ο ρυθμός, το ύφος, όλα παραπέμπουν κατευθείαν σε παλαιά και εξαιρετικά ενδιαφέροντα πρότυπα. Oι υπολειπόμενες Ανθολογίες περιέχουν επίσης ένα μουσικό είδος, το οποίο ψάλλεται από έναν ψάλτη. Έτσι, η Όγδοη περιέχει Καταβασίες του Πέτρου Πελοποννησίου (ακμή περ. 1760-1777) που ερμηνεύονται όλες από τον μητροπολίτη Νικόδημο Βαλληνδρά, η Ένατη Ειρμούς Κανόνων του Πέτρου Βυζαντίου (ακμή περ. 1770-1808) από το Σύντομο Ειρμολόγιο του ίδιου και σε ερμηνεία του Ματθαίου Τσαμκιράνη και, τέλος, η Δέκατη Τριαδικά και Θεοτοκία Πολυελέων σε ιστορικές και βιωματικές ερμηνείες του Λεωνίδα Σφήκα (2000).