Εκλογή CD 1ο
Περιεχόμενα
- Η Μπεναγιούλα (Σταύρος Σακελλάρης, ετών 62 - Πυλί, Χριστ. 1966)
- Η Ροδοσταμένη (Σταύρος Σακελλάρης, 62 - Πυλί, Χριστ. 1966)
- Ήθελα νά ’μουν όμορφος (Στεργούλα Χαζηγιακουμή-Ρόκκου, ετών 66 - Πυλί, Χριστ. 1966)
- Η Κορδελιάστρα (Χαριτωμένη Γιαλίζη, ετών 40 - Πυλί, Μάιος 1967)
- Χίλια καλώς ορίσατε (Στέργος Χαζηνικολάου, ετών 81 - Καρδάμενα, Σεπτ. 1968)
- Περνούν τα χρόνια και χολιώ (Στέλιος Χαζηπέτρος, ετών 62 - Πυλί, Οκτ. 1967)
- Τα παλαιά μου βάσανα (Στέλιος Χαζηπέτρος, 62 - Πυλί, Οκτ. 1967)
- Η Βάρκα (Ευφημία Βαρκά, ετών 30 - Αντιμάχεια, Οκτ. 1967)
- Η Γιόλα (Ευφημία Βαρκά, 30 - Αντιμάχεια, Οκτ. 1967)
- Ήθελα να ’ρθώ να σέ ’βρω (Ευφημία Βαρκά, 30 - Αντιμάχεια, Οκτ. 1967)
- Ήθελα με τη μοίρα μου (Ευφημία Βαρκά, 30 - Αντιμάχεια, Οκτ. 1967)
- Θυμάμαι και μαραίνομαι (Ευφημία Βαρκά, 30 - Αντιμάχεια, Οκτ. 1967)
- Ελένη (Νικόλας Αυγουλάς, ετών 62 - Αντιμάχεια, Οκτ. 1967)
- Κοντακιανή μου λεμονιά (Νικόλας Αυγουλάς, 62 - Αντιμάχεια, Οκτ. 1967)
- Πες μου να ζεις και να χαρείς (Χρήστος Παναγιώτου, ετών 65 - Καρδάμενα, Σεπτ. 1968)
- Γιατί καρδιά μου δϊατί (Χρήστος Παναγιώτου, ετών 65 - Καρδάμενα, Σεπτ. 1968)
- Είχα και ηστερήθηκα (Ζαχαρίας Ψύρης, ετών 46, συνοδεύει η Μαρία Παναγιώτου, ετών 28 - Καρδάμενα, Σεπτ. 1968)
- Παντού υπάρχουν βάσανα (Ζαχαρίας Ψύρης, 46 - Χρήστος Παναγιώτου, 65 - Καρδάμενα, Σεπτ. 1968)
- Θυμήθου μόνο (Ζαχαρίας Ψύρης, 46 - Καρδάμενα, Σεπτ. 1968)
- Τί έχουν τα ματάκια σου (Μηνάς Χαζηστεφανής, ετών 61, λαούτο Αντώνης Γερασκλής, ετών 66 - Καρδάμενα, Χριστ. 1968)
- Το Παραπονιάρικο (Μηνάς Χαζηστεφανής, 61, Μαρία Παναγιώτου, ετών 28, λαούτο Αντώνης Γερασκλής, 66 - Καρδάμενα, Χριστ. 1968)
- Ρέλλου-λλού (Αντώνης Γερασκλής, 66, λαούτο και μονωδία, στην επανάληψη Μηνάς Χαζηστεφανής, ετών 54, Μαρία Παναγιώτου, 28 - Καρδάμενα, Χριστ. 1968)
- Πάνω στα πεντοδάχτυλα (Σκοπός με το Λυγκέρι, Χαριτωμένη Γιαλίζη, ετών 40 - Στυλιανή Καραθωμά, ετών 40. Συνοδεύει και παίζει το Λυγκέρι ο Μανόλης Β. Χαζηγιακουμής - Πυλί, Χριστ. 1966)
- Ήρταν πουλάκια τ’ ουρανού (Χαριτωμένη Γιαλίζη, 40 - Πυλί, Μάιος 1967)
- Ποθάνανε πολλοί γιατροί (Μοιρολόι σε άντρα και πατέρα που πέθανε νέος - Χαριτωμένη Γιαλίζη, 40 - Πυλί, Μάιος 1967)
Σχολιασμός
1. Η Μπεναγιούλα
Σταύρος Σακελλάρης («Κούκουρας»), ετών 62 (Συνοδεύει, κρατώντας τον ρυθμό και με τις παλάμες, ο Μανόλης Β. Χαζηγιακουμής) - Πυλί, Χριστούγεννα 1966.
Κοινό, διαδεδομένο τραγούδι (επιβιώνει και σήμερα). Ο τίτλος από την παρεμβαλλόμενη προσφώνηση - τσάκισμα «Μπεναγιούλα» («Παναγιούλα»). Τα δύο πρώτα δίστιχα ομοιόμορφα στην εκτέλεση, τα επόμενα διαφορετικά το καθένα. Υψίτονο, δυναμικό μέλος, αντιφωνικό σε χαρακτηριστικές θέσεις.
2. Η Ροδοσταμένη
Σταύρος Σακελλάρης («Κούκουρας»), ετών 62 - Πυλί, Χριστούγεννα 1966.
Τραγούδι «της παρέας» (κατά τον αφηγητή), ιδιαίτερα, όπως φαίνεται, παλαιότροπο (παραπέμπει σε «καταλόγιν» - «τραγούδημαν», από αυτά που είναι ενσωματωμένα στο μεσαιωνικό νεοελληνικό μυθιστόρημα «Λίβιστρος και Ροδάμνη»). Ο κάθε στίχος αναπτύσσεται σε μια πλήρη δίστιχη μουσική στροφή, με σταθερές της εγκοπές - παύσεις, με τρόπο που τα τρία δίστιχα να απλώνονται σε έξι πλήρεις μουσικές στροφές - φόρμες. Μέλος ιδιαίτερα ηδύφωνο και εκφραστικό, σε μιαν εξίσου λαμπρή, εκφραστική, ηχοχρωματικά και τονικά, εκτέλεση. Γιαγκίνι ~ φωτιά.
3. Ήθελα νά ’μουν όμορφος
Στεργούλα Ιπποκράτη Χαζηγιακουμή-Ρόκκου («Ρόκκαινα»), το γένος Γιώργου Οικονόμου , ετών 66 - Πυλί, Χριστούγεννα 1966.
Λαμπρό μέλος στην ίδια λαμπρή επίσης εκφραστική εκτέλεση.
4. Η Κορδελιάστρα
Χαριτωμένη Γιαλίζη, το γένος Αριστείδη Ζαμάγια, ετών 40 - Πυλί, Μάιος 1967.
Από τους ωραιότερους τοπικούς σκοπούς, σε μια λαμπρή, ανεπανάληπτη εκτέλεση (από το «αηδόνι» τη Χαριτωμένη, όπως την αποκαλούσαν). Στη δεύτερη επωδό - τσάκισμα μπου βρέχει ίσως πρέπει να γραφτεί μπου τό ’χει ~ το έχει, και σε νοηματική αντιστοιχία με την πρώτη επωδό.
5. Χίλια καλώς ορίσατε
Στέργος Μιχ. Χαζηνικολάου (καταγωγή από Ασφενδιού), ετών 81 - Καρδάμενα, Σεπτέμβριος 1968.
«Στο γλέντι, στην υποδοχή της παρέας» (κατά τον αφηγητή). Μονόστιχη μελωδική φόρμα, στην οποία αναδιπλώνεται το α΄ ημιστίχιο, και η οποία επαναλαμβάνεται ομοιότροπη και στον επόμενο στίχο κλείνοντας το ομοιοκατάληκτο δίστιχο.
6. Περνούν τα χρόνια και χολιώ
Στέλιος Χαζηπέτρος («Χαζής»), ετών 62 - Πυλί, Οκτώβριος 1967.
7. Τα παλαιά μου βάσανα
Στέλιος Χαζηπέτρος («Χαζής»), ετών 62 - Πυλί, Οκτώβριος 1967.
8. Η Βάρκα
Ευφημία Βαρκά (σήμερα σύζυγος Φίλιππου Θεοφιλίδη), ετών 30 - Αντιμάχεια, Οκτώβριος 1967.
Λαμπρός σκοπός διστίχων, όπως επίσης κι εδώ η ηχοχρωματική, τονική, και αισθαντική δωρική εκτέλεση.
9. Η Γιόλα
Ευφημία Βαρκά (σήμερα σύζυγος Φίλιππου Θεοφιλίδη), ετών 30 - Αντιμάχεια, Οκτώβριος 1967.
Πρώτη εκδοχή του συγκεκριμένου σκοπού, «τούρκικο» (κατά τον χαρακτηρισμό της ερμηνεύτριας).
10. Ήθελα να ’ρθώ να σέ ’βρω
Ευφημία Βαρκά (σήμερα σύζυγος Φίλιππου Θεοφιλίδη), ετών 30 - Αντιμάχεια, Οκτώβριος 1967.
«Μπάλλος» (κατά την ερμηνεύτρια). Τρεις μουσικές φόρμες, διαφορετική για κάθε δίστιχο. Στο πρώτο η μουσική φόρμα καλύπτει και τους δύο στίχους, κάθε ένας από τους οποίου επαναλαμβάνεται κατά την εκτέλεση ομοιότροπα. Στο δεύτερο, πλατυαστική και αναλυτική με παρέμβλητα τσακίσματα - αμάν. Στο τρίτο απλώς η τυπική φόρμα του κοινού διστίχου.
11. Ήθελα με τη μοίρα μου
Ευφημία Βαρκά (σήμερα σύζυγος Φίλιππου Θεοφιλίδη), ετών 30 - Αντιμάχεια, Οκτώβριος 1967.
«Στα ξημερώματα» (της πρώτης νύχτας του γάμου), κατά την αφηγήτρια.
12. Θυμάμαι και μαραίνομαι
Ευφημία Βαρκά (σήμερα σύζυγος Φίλιππου Θεοφιλίδη), ετών 30 - Αντιμάχεια, Οκτώβριος 1967.
«Το πρωί του αντίγαμου» (της επόμενης δηλαδή μέρας), κατά την αφηγήτρια.
13. Ελένη
Νικόλας Αυγουλάς («Βενιζέλος»), ετών 62 (ψάλτης) - Αντιμάχεια, Οκτώβριος 1967.
Σκοπός με γύρισμα (επανάληψη) του πρώτου και δεύτερου στίχου, με παρεμβαλλόμενη προσφώνηση - τσάκισμα «Ελένη» (από το οποίο και ο τίτλος).
14. Κοντακιανή μου λεμονιά
Νικόλας Αυγουλάς («Βενιζέλος»), ετών 62 (ψάλτης) - Αντιμάχεια, Οκτώβριος 1967.
Μαρή ~ μωρή, κάμε πλέον νισάφι ~ δείξε πια κατανόηση, έλεος ~ υποχώρησε.
15. Πες μου να ζεις και να χαρείς
Χρήστος Παναγιώτου, ετών 65 - Καρδάμενα, Σεπτέμβριος 1968.
Μουσική φόρμα του ενός στίχου, με αλλεπάλληλα γυρίσματα, κυρίως στο α΄ ημιστίχιο, και ομοιοκατάληκτη δίστιχη (8σύλλαβη) επωδό - τσάκισμα, όμοια επαναλαμβανόμενη και στον επόμενο στίχο. Δύο ομοιότροπες και ομοιόμορφες μουσικές στροφές, σε χαρακτηριστική και εδώ, ενδιαφέρουσα ερμηνεία (όπως και η επόμενη του ίδιου ερμηνευτή).
16. Γιατί καρδιά μου δϊατί
Χρήστος Παναγιώτου, ετών 65 - Καρδάμενα, Σεπτέμβριος 1968.
17. Είχα και ηστερήθηκα
Ζαχαρίας Ψύρης, ετών 46 - Καρδάμενα, Σεπτέμβριος 1968.
Σκοπός παλαιότροπος, σε λαμπρή ερμηνευτική απόδοση, με δυναμισμό και ηχοχρωματική έμφαση, αυθεντική και ανεπιτήδευτη, όπως και οι επόμενες του ίδιου.
18. Παντού υπάρχουν βάσανα
Ζαχαρίας Ψύρης, ετών 46 (1η και 2η στροφή) και Χρήστος Παναγιώτου, ετών 65 (3η και 4η) - Καρδάμενα, Σεπτέμβριος 1968.
19. Θυμήθου μόνο
Ζαχαρίας Ψύρης, ετών 46 - Καρδάμενα, Σεπτέμβριος 1968.
20. Τί έχουν τα ματάκια σου
Μηνάς Χαζηστεφανής, ετών 61, λαούτο Αντώνης Γερασκλής, ετών 66 - Καρδάμενα, Χριστούγεννα 1968.
Δυναμική, και με ιδιαίτερη μέθεξη, η εκφορά του τραγουδιού, δωρικό και αισθαντικό το παίξιμο του λαούτου (και στα επόμενα αρ. 21-22).
21. Το Παραπονιάρικο
Μηνάς Χαζηστεφανής, ετών 61 (συνοδεύει η Μαρία Παναγιώτου, ετών 28), λαούτο Αντώνης Γερασκλής, ετών 66 - Καρδάμενα, Χριστούγεννα 1968.
22. Ρέλλου-λλού
Λαούτο και μονωδία, Αντώνης Γερασκλής, ετών 66, στην επανάληψη Μηνάς Χαζηστεφανής, ετών 61, και Μαρία Παναγιώτου, ετών 28 - Καρδάμενα, Χριστούγεννα 1968.
Σατυρικό, «στο γάμο όταν η γυναίκα είναι άσχημη, στο Παραξύπνημα», «λέγεται και σαν ταχτάρισμα». Ρεμόνι ~ μεγάλο κόσκινο, με αραιό μεταλλικό δίκτυ, μόμπιλα ~ έπιπλα. «Κουκιά», κανονικά ο μονωδός, «φλουριά» στην επανάληψη.
23. Πάνω στα πεντοδάχτυλα
Χαριτωμένη Γιαλίζη, το γένος Αριστείδη Ζαμάγια, ετών 40 - Στυλιανή Καραθωμά («Καστέλαινα»), το γένος Πολυχρόνη Ζήκα, ετών 40 (συνοδεύει και παίζει το λυγκέρι ο Μανόλης Β. Χαζηγιακουμής) - Πυλί, Χριστούγεννα 1966.
Το δεύτερο δίστιχο αφιερωμένο στον ηχογραφέα.
24. Πες μου να ζεις και να χαρείς
Χαριτωμένη Γιαλίζη, το γένος Αριστείδη Ζαμάγια, ετών 40 - Πυλί, Μάιος 1967.
«Όταν μεταφέρουν τα προικιά του γαμπρού στο σπίτι της νύφης» (στον αντίγαμο, την επόμενη μέρα του γάμου). Συνεκτική, έμμετρη και ασματική, περιγραφή της σκηνής της μεταφοράς των προικιών του γαμπρού στο σπίτι της νήφης (με τη συνοδεία οργάνων, βιολιού και λαούτου). Η στιγμή της αναχώρησης από το σπίτι του γαμπρού και ο αποχαιρετισμός από τη μητέρα (εδώ φαίνεται να έχει πεθάνει ο πατέρας, δίστιχα 1-4/18). Μια μοναδική ερμηνεία, με οίστρο και μέθεξη στο κοινωνικό αποτύπωμα του εθίμου, σε λόγο και μέλος. Αρχικό τμήμα, πλήρες στην Κύρια Έκδοση, CD 3o, αρ. 11.
25. Ποθάνανε πολλοί γιατροί
Χαριτωμένη Γιαλίζη, το γένος Αριστείδη Ζαμάγια, ετών 40 (Συνοδεύει ψιθυριστά η Στυλιανή Καραθωμά, ετών 40) - Πυλί, Μάιος 1967.
Μοιρολόι σε άντρα και πατέρα που πέθανε νέος. Μοναδικό μνημείο-άκουσμα στη σύνολη εθνική βιβλιογραφία του είδους, το οποίο παραπέμει απευθείας σε «κομμό» αρχαίας τραγωγίας. Τη ’φησα (1ο δίστ.) ~ την άφησαν, κόφτα (2ο δίστ.) ~ πήγαινε.