Αρχική » Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής » Αγιορειτικά Απανθίσματα Α' » CD » CD 15ο & CD 16ο

CD 15ο & CD 16ο

MΕΛΗ  ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ - ΟΡΘΡΟΥ - ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ  ΜΕΡΟΣ Α' - Β'

Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής - Αγιορειτικά Απανθίσματα Α' Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής - Αγιορειτικά Απανθίσματα Α'

Set 2 CD (Σ015-Σ016)
Διάρκεια: 67'.04'' και 62'.04''
Ηχογράφηση: Σεπτέμβριος 2001
Ψάλλει: Επίσκοπος Ροδοστόλου Χρυσόστομος Λαυριώτης

Αθήνα 2009, ISBN 978-960-8009-36-3

Περιεχόμενα

Mέλη Εσπερινού - Όρθρου - Λειτουργίας Μέρος Α' (CD 15ο)

  1. Ανοίξαντός σου την χείρα ηχ πλ δ΄ (Παλαιό, σύντμηση Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος). 2'.51".
  2. Πάντα εν σοφία εποίησας ηχ πλ δ΄ (Στίχος Καλοφωνικός, σύντμηση Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος). 2'.51".
  3. Κύριε ελέησον ηχ πλ δ΄ (Αγιορείτικα, «Τα συνηθισμένα»). 1'.04".
  4. Κύριε εκέκραξα ηχ β΄ Ιακώβου πρωτοψάλτου. 4'.00".
  5. Φέροντες τα παρόντα ηχ β΄ (Προφορικό). 3'.11".
  6. Προσόμοια Αργά 12'.40". (1. Λαμπηδηφόροι Παρθένοι ηχ α΄ 1'.29" - 2. Μύροις παροικήσας ηχ β΄ 2'.12" - 3. Ώφθης Κωνσταντίνω βασιλεί ηχ β΄ 2'.12" - 4. Ως γενναίον εν μάρτυσιν ηχ δ΄ 2'.00" - 5. Χαίροις αγγελικαίς ομιλών ηχ πλ α΄ 2'.52" - 6. Έλεος θεού μιμούμενος ηχ πλ δ' 1'.51").
  7. Πλούσιοι επτώχευσαν ηχ βαρύς (Προφορικό). 1'.19".
  8. Είη το όνομα Κυρίου ηχ β΄ (Προφορικό). 1'.01".
  9. Μετεμορφώθης εν τω όρει ηχ βαρύς (Προφορικό). 2'.42".
  10. Αναβαθμοί Oκτωήχου (Προφορικοί). 13'.25" (1. Εν τω θλίβεσθαί με ηχ α' 2'.12" - 2. Εν τω ουρανώ τα όμματα ηχ β' 2'.32" - 3. Εκ νεότητός μου πολλά ηχ δ' 5'.55" - 4. Εκ νεότητός μου ο εχθρός ηχ πλ δ' 2'.46").
  11. Ταις των Αποστόλων - Ταις της Θεοτόκου - Αναστάς ο Ιησούς ηχ β΄ Πεντηκοστάρια (Προφορικά). 3'.37".
  12. Ειρμοί Κανόνων Oκτωήχου (Προφορικοί). 10'.00" (1. Σού η τροπαιούχος δεξιά ηχ α' 1'.41" - 2. Εν βυθώ κατέστρωσε ποτέ ηχ β' 2'.01" - 3. Θαλάσσης το Ερυθραίον πέλαγος ηχ δ' 1'.54" - 4. Ως εν ηπείρω πεζεύσας ηχ πλ β' 2'.05" - 5. Αρματηλάτην Φαραώ ηχ πλ δ' 2'.16").
  13. Αι γενεαί πάσαι ηχ α' (θ' Ωδή, Προφορικό). 2'.58".
  14. Πάτερ αγαθέ ηχ πλ β' (Δοξαστικό Αίνων Κυριακής Ασώτου, Προφορικό). 5'.04".

Mέλη Εσπερινού - Όρθρου - Λειτουργίας Μέρος Β' (CD 16ο)

  1. Δοξολογία ηχ πλ α΄ Κε Κυριαζή Χρυσοπολίτου (Εκλογή στίχων).10;.18".
  2. Δοξολογία ηχ πλ δ΄ χρωματικός Κοσμά του εκ Μαδύτων (Εκλογή στίχων). 9'.59".
  3. Χριστός ανέστη ηχ πλ α' (Αρχαίο). 2'.30".
  4. Τυπικά (Προφορικά). 8'.59" (1. Ευλόγει η ψυχή μου τον Κύριον ηχ πλ δ' Γα 5'.22" - 2. Αίνει η ψυχή μου τον Κύριον ηχ λέγετος 3'.37".
  5. Μακαρισμοί Oκτωήχου (Προφορικοί). 7'.58" (1. Διά βρώσεως εξήγαγε ηχ α' 1'.45" - 2. Την φωνήν σοι προσάγομεν ηχ β' 1'.20" - 3. Διά ξύλου ο Αδάμ ηχ δ' 1'.40" - 4. O ληστής εν τω σταυρώ ηχ πλ α' 1'.27" - 5. Μνήσθητι ημών ηχ πλ δ 1'.41").
  6. Μακαρισμοί Mεταμορφώσεως (Προφορικοί). 2'.57" (1. Όλον τον Αδάμ ηχ δ' 1'.02" - 2. Ως μέγα και φοβερόν ηχ πλ δ' Γα 1'.55").
  7. Τρισάγιο ηχ πλ α' Καλογήρου [Κυριακού Ιωαννίδου]. 7'.41" (1. Άγιος ο Θεός ηχ α' 2'.25" - 2. Δύναμις 5'.15").
  8. Άξιον εστίν ηχ πλ β' Ανωνύμου. 5'.04".
  9. Άξιον εστίν ηχ δευτερόπρωτος Πέτρου Φιλανθίδη. 2'.45".
  10. Άξιον εστίν ηχ β΄ Γρηγορίου πρωτοψάλτου («Το κοινό»). 2'.24".
  11. Είδομεν το φως το αληθινόν ηχ β' (Προφορικό). 0'.41".
  12. Μη καταπιστεύσης με ηχ β' (Τροπάριο - Θεοτοκίο Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνα - Προφορικό). 2'.29".

Σχολιασμός

Στα CD 15ο και 16ο ψάλλει ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ροδοστόλου Χρυσόστομος Λαυριώτης. Στα δύο αυτά CD περιέχονται πολλά ενεργά και ιδιόσημα λειτουργικά μέλη, από την έντυπη και προφορική μεγάλη Αγιορειτική ψαλτική παράδοση (ηχογράφηση, Σεπτέμβριος 2001). Συγκεκριμένα, περιέχονται στίχοι από τα αργά Ανοιξαντάρια (τα συντετμημένα από τον Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα) με τον περίφημο Καλοφωνικό στίχο Πάντα εν σοφία εποίησας, το αργό Κεκραγάριο ηχ β' του Ιακώβου και το αρχαίο Χριστός ανέστη, κυρίως όμως περιέχονται μέλη από την νεώτερη ψαλτική παράδοση του Όρους (όπως αυτή διαμορφώθηκε στο τέλος του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού). Ειδικότερα, περιέχονται τα γνωστά αγιορειτικά Κύριε ελέησον, ορισμένα αργά Προσόμοια, Αναβαθμοί, Πεντηκοστάρια, Ειρμοί Κανόνων, Δοξαστικά, Δοξολογίες (Χρυσοπολίτου και Κοσμά του εκ Μαδύτων), Τυπικά, Μακαρισμοί, το γνωστό Τρισάγιο του Καλογήρου, Άξιον εστίν (τρία) και πολλά άλλα. Η αυτόβουλη αυτή εκλογή περιέχει τη βασική εγκύκλια σειρά κλασικών σήμερα λειτουργικών μελών και μαθημάτων, τα οποία εξακολουθούν να ψάλλονται ακόμη, με σταθερή μάλιστα προσήλωση, στο Άγιον Όρος (τουλάχιστον από την παλαιότερη γενιά των αγιορειτών ψαλτών και πατέρων). Η σημασία των ηχογραφήσεων αυτών πρέπει να θεωρείται ήδη ιστορική. Καταρχήν, επειδή τα μέλη αυτά εκτελούνται από μοναχό - Επίσκοπο, ο οποίος εγκαταβιώνει ήδη εξήντα περίπου χρόνια στο Άγιον Όρος, ακροατής και συμψάλτης όλων των παλαιών μεγάλων Αγιορειτών μουσικών και δασκάλων. Πρόκειται για έναν από τους ελάχιστους ακόμη που μπορούν να αποδώσουν με ακρίβεια και πιστότητα, στο ήθος και στην εκφορά, την τόσο ενδιαφέρουσα Αγιορειτική ψαλτική και μουσική παράδοση (ειδικότερα αυτήν του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού). Ωστόσο, εκείνο που προέχει πράγματι εδώ είναι ο τρόπος ερμηνείας των μελών. Λιτός, έντεχνος, βιωματικός και ουσιαστικός, αυθόρμητος, με χρόνο και ρυθμό γοργό και στιβαρό, σχεδόν χορευτικό και πυρρίχειο, “καλπάζοντα” (κατά την παλαιότερη αγιορειτική προσωνυμία). Oι ερμηνείες αυτές του Θεοφιλεστάτου Γέροντος Χρυσοστόμου Λαυριώτου αποτυπώνουν εξαίρετα, πέρα από το ιδιοπρόσωπο, κυρίως το κοινό και συλλογικό αγιορειτικό λατρευτικό και λειτουργικό ήθος, και μάλιστα στην ιστορική αυθεντική του έκφραση. Από την άποψη αυτή, διατηρούν ήδη τη μεγάλη ιστορική τους σημασία, όχι μόνο για την Αγιορειτική, αλλά και για την καθόλου νεώτερη και σύγχρονη ερμηνευτική μουσική παράδοση.

Ειδικότερα, πρέπει να σχολιαστούν δύο ομάδες μελών, καθώς είναι από τα πλέον ακραιφνή, και κλασικά αγιορειτικά προφορικά μέλη, αλλά και από τα λαμπρότερα που εκτελούνται εδώ από τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Ροδοστόλου Γέροντα Χρυσόστομο. Τα πρώτα είναι τα γνωστά λεγόμενα Τυπικά Ευλόγει η ψυχή μου τον Κύριον ηχ πλ δ' Γα (Ψαλμός ρβ' 102) και Αίνει η ψυχή μου τον Κύριον ηχ δ' [λέγετος/βαρύς] (Ψαλμός ρμε' 145), τα οποία κατά τη μοναστική πρακτική, και σύμφωνα ήδη με το παλαιότατο Τυπικό της Λαύρας του Oσίου Σάββα, ψάλλονται ως Α' και Β' Αντίφωνο προ της Εισόδου του Ευαγγελίου, σε μια λαμπρή, εύρυθμη και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αγιορειτική εκτέλεση. Τα επόμενα είναι οι Μακαρισμοί της Oκτωήχου, συγκεκριμένα οι Μακαρισμοί πέντε ήχων από το σύνολο οκτάηχο σύστημα, ήτοι Δια βρώσεως του ξύλου ηχ α', Την φωνήν σοι προσάγομεν ηχ β', Διά ξύλου ο Αδάμ ηχ δ', O ληστής εν τω σταυρώ ηχ πλ α', και Μνήσθητι ημών Χριστέ σωτήρ ηχ πλ δ'. Μέλη σε ύφος και ήθος ακραιφνώς αγιορειτικό και σε μια αυθεντική και ουσιαστική εκτέλεση, σε χρόνο και εδώ ταχύ και στιβαρό, εξίσου καλπάζοντα. Από την άποψη αυτή, η καταγραφή τους αποτελεί πραγματικό ιστορικό τεκμήριο, καθώς αποτυπώνει μια τόσο γνήσια και βιωματική λειτουργική παράδοση. Στην ομάδα αυτή προστίθενται και οι λεγόμενοι ομώνυμοι Μακαρισμοί της Μεταμορφώσεως. Πρόκειται για τα Τροπάρια της γ' Ωδής του πρώτου Κανόνα Χοροί Ισραήλ ηχ δ' και τα Τροπάρια της στ' Ωδής του δευτέρου Κανόνα ηχ πλ δ' Γα με σχετικούς Προλόγους από στίχους της ομόλογης επί του Όρους Oμιλίας. Εξίσου βιωματική και ενδιαφέρουσα ερμηνεία, με περισσότερο ωστόσο εδώ αργό και ασματικό τρόπο.

Το σύνολο των μελών, έντεχνων και προφορικών, τα οποία ψάλλει εδώ ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ροδοστόλου Χρυσόστομος, αποτελεί χαρακτηριστικό και εξαιρετικά ενδιαφέρον τεκμήριο μιας μεγάλης Αγιορειτικής ψαλτικής παράδοσης, η οποία κυριάρχησε εκεί πάνω από έναν αιώνα (και η οποία μόλις που επιβιώνει σήμερα, κυρίως σε Κελιά). Κύριο στοιχείο σ’ αυτά, πέρα από τα καθαυτό παλαιότροπα (Ανοιξαντάρια, Κεκραγάριο Ιακώβου, Αργά Προσόμοια), είναι προπάντων ο νεωτερικός χαρακτήρας τους σε ηχοχρώματα, κλίμακες και ρυθμούς, συστατικά τα οποία αποδίδει εξαίρετα (όπως και στα παλαιότροπα) η ψαλτική εκφορά και ερμηνεία του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Χρυσοστόμου. Η ακρίβεια των διαστημάτων, η συνάλληλη υφολογική χροιά, οι καλπάζοντες ρυθμοί στα συλλαβικά ειρμολογικά και στιχηραρικά μέλη, όλα αναδεικνύουν παντού την ιδιαίτερη σημασία της συγκεκριμένης αυτής ψαλτικής κατάθεσης. Ειδικότερα η στιβαρή χρονική και ρυθμοτονική εκφορά αποτελεί από τα κυριότερα συστατικά της ιδιοπρόσωπης αυτής ιστορικής ερμηνείας. Πρόκειται στην ουσία για εμβληματικό στοιχείο της μεγάλης λαϊκής μουσικής παράδοσης του Όρους, και μάλιστα της νεώτερης (και νεωτερικής) εκδοχής της. Σε εποχή με έντονες, γενικότερα, αργορρυθμικές και διασταλτικές ψαλτικές εκφορές, η ταχύχρονη ρυθμοτονική, καλπάζουσα διατύπωση στα συγκεκριμένα αυτά μέλη στοχεύει κατευθείαν στον χαρακτήρα της μεγάλης αυτής μουσικής τέχνης, η οποία ωθεί έτσι τις μοναστικές συνειδήσεις σε ετοιμότητα και εγρήγορση. Από την άποψη αυτή, η καλπάζουσα Αγιορειτκή χρονική εκφορά αποτελεί σηματωρό και δίδαγμα. Σ’ αυτό ακριβώς κατατείνει, γενικότερα, και η ζώσα και στιβαρή ψαλτική κατάθεση εδώ του Θεοφιλεστάτου Γέροντος Χρυσοστόμου.

Κατέβασμα
Προφορικό

Κατέβασμα
Προφορικό

Κατέβασμα
Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο Μουσικό Κείμενο