Αρχική » Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής » Πατριαρχικά Απανθίσματα » CD » CD 27ο

CD 27ο

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΕΙΡΗΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΩΝ
ΠΡΟΣΟΜΟΙΑ - ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΑ

Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής - Πατριαρχικά Απανθίσματα

1 CD (Σ 027)
Διάρκεια 45'.45''
Ηχογράφηση: Φεβρουάριος 2011
Εκφωνεί και Ψάλλει: Ο Μέγας Αρχιδιάκονος του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Μάξιμος Βγενόπουλος

Αθήνα 2014, ISBN 978-960-8009-44-8

Περιεχόμενα

  1. Ευαγγέλιο Χριστουγέννων 3´.24´´
  2. Ευαγγέλιο Κυριακής της Ορθοδοξίας 3´.07´´
  3. Ευαγγέλιο Μ. Πέμπτης (ΙΒ΄) 2´.02´´
  4. Ευαγγέλιο Κυριακής του Πάσχα 2´.59´´
  5. Ευαγγέλιο Αγάπης 2´.39´´
  6. Ειρηνικά 3´.03´´
  7. Πληρωτικά 2´.43´´
  8. Πληρωτικά (2η εκδοχή) 2´.59´´
  9. Φήμη Πατριάρχου Βαρθολομαίου 0´.53´´
  10. Τα κατά την Μεγάλη Είσοδο - Δίπτυχα 4´.20´´
  11. Προσόμοια α΄ ήχου και Αίνων Αγ. Ανδρέου 4´.10´´
  12. Προσόμοια β΄ ήχου 1´.32´´
  13. Προσόμοια Αγ. Γεωργίου 4´.10´´
  14. Στιχηρά Προσόμοια Υψώσεως Τιμίου Σταυρού 3´.33´´
  15. Προσόμοια Αίνων Υψώσεως Τιμίου Σταυρού 2´.21´´
  16. Απολυτίκια Υψώσεως Τιμίου Σταυρού και Αγ. Γεωργίου 1´.05´´

Σχολιασμός

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Στην ορθόδοξη λειτουργική παράδοση η εμμελής εκφώνηση ιερών Κειμένων (Ευαγγελίων-Αποστόλου) και άλλων συναφών ευχετικών αιτήσεων και εκκλήσεων (από Διακόνους, Ιερείς, Επισκόπους) είναι μακρότατη. Στην ουσία, ανάγεται στους πρώτους πυρήνες της χριστιανικής λατρευτικής έκφρασης και ασφαλώς σε μιαν αντίστοιχη, με τη σειρά της, πρακτική του αρχαιοελληνικού, ειδικότερα του Ελληνιστικού, κόσμου. Η μεγάλη σημασία της, εκτός των καθαυτό πολλαπλών λειτουργικών σημάνσεων, είναι ότι παραμένει, επί δύο περίπου χιλιετίες, προφορική. Και παρόλο που στην ιστορία της γραπτής εκκλησιαστικής μουσικής παράδοσης τα πρώτα χειρόγραφα που σημαίνονται μουσικά, με ανάλογα εκφωνητικά καθοδηγητικά σημαδόφωνα, είναι τα Κείμενα των λειτουργικών Ευαγγελίων, εντούτοις στην πράξη η καταγραφή (ο «τονισμός») των προφορικά εκφωνούμενων Κειμένων είναι νεώτερο ιστορικό επίτευγμα. Το οποίο πραγματοποιήθηκε μόνο χάρη στη διευκολυντική δυνατότητα του νέου γραφικού συστήματος (με τη Μεταρρύθμιση του 1814). Και πρέπει να σημειωθεί ότι ο πρώτος που φέρεται ότι κατέγραψε το εκφωνητικό μέλος Ευαγγελίου και Αποστόλου είναι ακριβώς ο Γρηγόριος πρωτοψάλτης (ο ένας από τους Τρεις Δασκάλους της Μεταρρύθμισης, 1821).

Στο παρόν CD περιλαμβάνονται τρεις ενότητες μελών, όπως αυτά εκφωνούνται και ψάλλονται, κατά παράδοση, στον Πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι. α) Η πρώτη περιλαμβάνει αποκλειστικά Ευαγγέλια, και μάλιστα Ευαγγέλια κυριώνυμων εορτών, όπως των Χριστουγέννων, της Κυριακής της Ορθοδοξίας, της Μ. Πέμπτης (το ΙΒ΄), της Κυριακής του Πάσχα, και το λεγόμενο Ευαγγέλιο της Αγάπης της ίδιας εορτής. β) Η δεύτερη, τα κλασικά Ειρηνικά και Πληρωτικά της Θείας Λειτουργίας, επίσης τη Φήμη του Πατριάρχου Βαρθολομαί­ου και τα κατά τη Μεγάλη Είσοδο ειδικά στον Πατριαρχικό ναό εκφωνούμενα. γ) Τέλος, η τρίτη ενότητα περιλαμβάνει Προσόμοια (και Απολυτίκια), κατά την προφορική Πατριαρχική παράδοση. Τρεις μουσικές ενότητες με εξαιρετικά ενδιαφέροντα ιστορικό χαρακτήρα για τον τόπο και τον τρόπο με τον οποίο εκφωνούν­ται και ψάλλονται.

Τα παρόντα μέλη εκφωνεί και ψάλλει ο Μέγας Αρχιδιάκονος του Οικουμενικού Πατριαρχείου (και νυν μητροπολίτης Σηλυβρίας) Μάξιμος Βγενόπουλος, στον οποίο ανήκει και η σχετική ανθολόγηση-επιλογή (ηχογράφηση Φεβρουάριος 2011, ισοκράτες Γιώργος Μπακόπουλος, Τάσος και Φώντας Μπόκος, Λάμπης Καλαπανίδας, Studio Sigma Sound, τεχνικός Κώστας Βλάχος). Η προκείμενη εκτέλεση-ερμηνεία των Ευαγγελίων, των Εκφωνήσεων, και των ιδιόηχων Προσομοίων, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, με ιδιάζοντα, κατά παράδοση, εκτελεστικά και ερμηνευτικά στοιχεία. Καταρχήν πρέπει να σημειωθεί ότι και τα πέντε επιλεγμένα Ευαγγέλια, άκρως κυριώνυμων επισήμων εορτών (Χριστουγέννων, Κυριακής της Ορθοδοξίας, Μ. Πέμπτης, Πάσχα), εκφωνεί πάντοτε κατά την Πατριαρχική τάξη (και μάλιστα «από του ΄Άμβωνος») ο Μέγας Αρχιδιάκονος του Πατριαρχικού Ναού. Επομένως, σ’ αυτά καταγράφεται πρωτίστως η σχετική ζώσα λειτουργική εμπειρία. Το σπουδαιότερο στις εμμελείς αυτές απαγγελίες είναι ότι το εκφωνούμενο μέλος υποτάσσεται και υπηρετεί παντού το ευαγγελικό Κείμενο. ΄Έτσι, η εκτέλεση παρουσιάζεται πυκνή, συντεταγμένη, χωρίς επιτηδεύσεις και διασταλτικές εκφορές, σε γενικό ύφος επίσημο, ιεροπρεπές και, ταυτόχρονα, λιτό, στιβαρό και στεντόρειο. Στοιχεία τα οποία εξαίρουν ιδιαίτερα τα νοήματα του ευαγγελικού Κειμένου, στόχος αρχετυπικός ακριβώς της εμμελούς απαγγελίας. Αντίθετα από τις περισσότερες σύγχρονες εκφορές Ευαγγελίων που προτάσσουν την ακουστική ευαρέσκεια από τη νοηματική μέθεξη. Στο ίδιο πνεύμα, και κατά τον ίδιο τρόπο, και τα εκφωνούμενα στη δεύτερη ενότητα Ειρηνικά, Πληρωτικά, Δίπτυχα, και λοιπά της Μεγάλης Εισόδου, με τις ποικίλες, ελαφρά διαφορετικές, τροπικές και χρωματικές εκδοχές. Και εδώ η ίδια στιβαρή, ανεπιτήδευτη εκφορά, χωρίς ευσεβιστικές ή άλλες εξω-λειτουργικές ιδιοπρόσωπες αποχρώσεις, με σταθερή άρθρωση και εύλογο απαγγελτικό ρυθμό. Στοιχεία υποδειγματικά που αποτυπώνουν εξαίρετα τον χαρακτήρα και το ήθος των σχετικών ευχών και δεήσεων. Οι εμμελείς απαγγελίες και εκφωνήσεις συμπληρώνονται με μίαν εξίσου ενδιαφέρουσα ασματική ενότητα, την κατά την αρχαία Πατριαρχική προφορική παράδοση ψαλτική εκδοχή των Προσομοίων. Πρόκειται για τα Προσόμοια του α΄ και β΄ ήχου, κυρίως όμως τα Προσόμοια των Αίνων του Αγίου Ανδρέου (Θρονικής εορτής του Οικουμενικού Πατριαρχείου), τα Προσόμοια του Αγίου Γεωργίου (επωνυμούμενου Αγίου του Πατριαρχικού ναού), και τα Στιχηρά Προσόμοια και τα Προσόμοια των Αίνων της μεγάλης εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (με τα Απολυτίκια επιπλέον των δύο τελευταίον εορτών Αγ. Γεωργίου και Υψώσεως Τιμίου Σταυρού). Μοναδική εδώ η εμπειρία των προφορικών μελών, με τη συλλαβική, πυκνή μελωδική διατύπωση και την έντονα παραστατική τονική ροή και κίνηση. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και η εκτέλεση: σθεναρή, ταχύρρυθμη, σχεδόν καλπάζουσα, με ιδιαίτερη εκφραστικότητα και έμφαση στη μελική απόδοση και εκφορά. Ένα λαμπρό δείγμα, από κάθε άποψη, όχι μόνο της Πατριαρχικής, αλλά και της καθόλου Εκκλησιαστικής μουσικής προφορικής παράδοσης.

Ευαγγέλιο Μ. Πέμπτης (ΙΒ΄)

Κατέβασμα
Κατά την Παράδοση της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας


Ευαγγέλιο Αγάπης

Κατέβασμα
Κατά την Παράδοση της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας


Ειρηνικά

Κατέβασμα
Κατά την Παράδοση της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας


Προσόμοια Αγ. Γεωργίου

Κατέβασμα
Κατά την Προφορική Παράδοση της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας