Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής
Tα “Σύμμεικτα Εκκλησιαστικής Μουσικής” είναι μια μεγάλη εκδοτική Σειρά, της οποίας ο τίτλος είναι άμεσα δηλωτικός του περιεχομένου και του χαρακτήρα της. Σε αντίθεση με τα “Μνημεία”, περιλαμβάνει ποικίλα μέλη, ανεξάρτητα από συγκεκριμένον ειδολογικό, θεματολογικό ή χρονικό προσδιορισμό (και τα οποία συνεκδίδονται σε CD με συνεχόμενη προοδευτική αρίθμηση). Πρόκειται για σειρά ευέλικτη, πρακτική, επίκαιρη, στην ουσία “ψαλτική”, και γι’ αυτό πολύ χρήσιμη, με μικρούς αυτοτελείς στόχους, ευκολότερα πραγματοποιήσιμους (σε σχέση με τους μακροπρόθεσμους και περισσότερο ανελαστικούς της καθαυτό φιλολογικής σειράς των “Μνημείων”). Η ιδέα της δημιουργίας της είναι νεώτερη (1995 κ.εξ.). Στην πράξη έχει δύο κύριες επιδιώξεις. Η πρώτη είναι να συμπεριλάβει προοδευτικά στους κόλπους της τους πιο σημαντικούς σύγχρονους αυθεντικούς ψάλτες (γνωστούς και άγνωστους) με ένα-δύο αντιπροσωπευτικά CD (ή και περισσότερα όταν χρειάζεται). Γίνεται έτσι δυνατό να συνυπάρξουν σ’ αυτήν, σιγά-σιγά, εκπρόσωποι των πιο γνήσιων σήμερα ερμηνευτικών παραδόσεων (της Κωνσταντινούπολης, του Αγίου Όρους, και άλλων ιδιαίτερα προσωπικών και ιδιόηχων). Η πολυώνυμη αυτή συνύπαρξη αναδεικνύει ανάγλυφα τον κοινό στη βάση τρόπο εκτέλεσης, αλλά και τον ερμηνευτικό πλουραλισμό της μεγάλης αυτής φωνητικής τέχνης. Η δεύτερη επιδίωξη είναι να συγκεντρωθούν, διά των ηχογραφήσεων αυτών, όλα τα ιστορικά μέλη (παλαιά και νεώτερα) που εξακολουθούν να επιβιώνουν στη σύγχρονη λειτουργική πράξη. Ακόμη, να επιλεγούν αυτά που ψάλλονται συνήθως σήμερα και όσα ανήκουν στις ιδιαίτερες προτιμήσεις των ερμηνευτών. Με τον τρόπο αυτόν “χαρτογραφείται” ένα ευρύ φάσμα του σημερινού ζωντανού παραδοσιακού μέλους. Έτσι, η σειρά “Σύμμεικτα” συμπεριλαμβάνει ζωντανό και πρακτικά χρήσιμο υλικό, ερμηνευμένο από λαμπρούς σύγχρονους (άγνωστους στους πολλούς) αυθεντικούς ψάλτες. Κάτι περισσότερο, καταγράφει, και προβάλλει, τη μεγάλη προφορική ερμηνευτική παράδοση της σύγχρονης εκκλησιαστικής μουσικής πράξης.
Δεδομένα και Σημασία
Τα κυριότερα δεδομένα μορφής και ουσίας (ως βασικοί στόχοι και στις δύο εκδοτικές Σειρές “Σύμμεικτα” και “Μνημεία”) είναι τα ακόλουθα:
- Τα πολλά και ποικίλα παλαιά για τη σειρά «Μνημεία» και νεώτερα για τη σειρά «Σύμμεικτα» μέλη. Πρόκειται, στην πρώτη περίπτωση, ως επί το πλείστον, για άγνωστα, και ανέκδοτα συχνά, αριστουργήματα, τα οποία καλύπτουν μιαν ευρύτατη, και παραμελημένη χρονικά περίοδο (16ος - 19ος αι.). Το ιστορικό αυτό υλικό συστήνει ουσιαστικά τον χαρακτήρα της συγκεκριμένης έκδοσης και συμβάλλει ταυτόχρονα στην προβολή (και στη γνώση) ενός πρωτότυπου και εξαιρετικά ενδιαφέροντος μουσικού πολιτισμού.
- Η ιστορική ερμηνεία, με ευρύτατη εκμετάλλευση της μακραίωνης προφορικής παράδοσης, όπως αυτή πραγματώνεται από τους λαμπρούς παραδοσιακούς ψάλτες. Oι ερμηνείες αυτές θα παραμείνουν, για το παρόν και το μέλλον, ζωντανοί Δάσκαλοι στην ορθή προσέγγιση (και στην ορθή εκμάθηση) της μεγάλης αυτής φωνητικής μουσικής τέχνης.
- Η φιλολογική τεκμηρίωση, με πλήρη αναφορά στα μουσικά είδη, στα μέλη, στα ποιητικά κείμενα, στους συνθέτες, στους ψάλτες. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να θεωρούνται χρήσιμοι οδηγοί, ενώ ταυτόχρονα βοηθούν αποτελεσματικά στη γνώση της περιρρέουσας ιστορικής εποχής. Πολύ περισσότερο, καθώς γίνονται συχνά αναφορές και σε άλλες, παράλληλες καλλιτεχνικές και κοινωνικές εκφράσεις του Νεώτερου Ελληνισμού.
- Τα συνοδευτικά μουσικά κείμενα (χειρόγραφα, παλαιότυπα, πρώτες εκδόσεις), από τα οποία ψάλλονται τα δημοσιευόμενα μέλη. Η παράλληλη δημοσίευση των μουσικών κειμένων αποτελεί, στην πράξη, ουσιώδες φιλολογικό στοιχείο της έκδοσης και, παράλληλα, πολυτιμότατο βοήθημα για τους ειδικούς ακροατές.
- Το ηχητικό και εικαστικό αποτέλεσμα. O τελικός ήχος, φυσικός, πλούσιος, καθαρός, αποτελεί νέα πρόταση για τα δεδομένα των εκκλησιαστικών ηχογραφήσεων, καθώς ενισχύεται, και με τον τρόπο αυτόν, ο πνευματικός και υπερβατικός χαρακτήρας της μουσικής αυτής. Αλλά και η εικαστική εμφάνιση, λιτή, αυστηρή, ήπια, κινείται προς τον ίδιο στόχο: να υπηρετήσει, και να αναδείξει, την υψηλή ποιότητα της μεγάλης αυτής θρησκευτικής, και εκκλησιαστικής, μουσικής τέχνης.
Το παλαιό και πλούσιο ρεπερτόριο, οι παραδοσιακοί ψάλτες, η φιλολογική δομή, η ιστορική τεκμηρίωση, επιπλέον η ηχητική ποιότητα, η λιτή άρτια εμφάνιση, ακόμη ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας, όλα αυτά προσδίδουν και στις δύο αυτές Σειρές «Μνημεία» και «Σύμμεικτα» Εκκλησιαστικής Μουσικής τα χαρακτηριστικά Εθνικής Έκδοσης. Με τέτοια έργα επιτυγχάνεται ασφαλώς καλύτερα, και ολοκληρώνεται περισσότερο αποτελεσματικά αυτό που σημειολογείται σήμερα ως εθνική πολιτισμική αυτογνωσία.