CD 13ο
ΚΡΑΤΗΜΑΤΑ ΚΑΛΟΦΩΝΙΚΩΝ ΕΙΡΜΩΝ
ΧΡΟΝΟΣ ΣΥΝΤΟΜΟΣ [Μέρος Β΄: Ήχοι δ΄ - πλ δ΄]
Περιεχόμενα
- Εριρεμ ηχ δ΄ Δανιήλ πρωτοψάλτου (ακμή περ. 1740-1789) 5'.36".
- Εριρεμ ηχ πλ α΄ Πέτρου Πελοποννησίου (ακμή περ. 1760-1777) 2'.56".
- Τεριρεμ ηχ πλ α΄ Παναγιώτου Χαλάτζογλου (ακμή περ. 1708-1748) 7'.03".
- Τετε ηχ πλ β΄ Δανιήλ πρωτοψάλτου 6'.27".
- Τεριρεμ ηχ βαρύς Παναγιώτου Χαλάτζογλου 11'.03".
- Τετε ηχ βαρύς Ανώνυμο (αρχές 18ου αι.) 8'.09".
- Τιτι ηχ πλ δ΄ Ιωάννου πρωτοψάλτου (ακμή περ. 1730-1770) 7'.15".
- Ερερεμ ηχ πλ δ΄ Πέτρου Πελοποννησίου 3'.26".
- Τιτι ηχ πλ δ΄ Γεωργίου Κρητός (ακμή περ. 1790-1815) 8'.11".
- Αuεuα ηχ πλ δ΄ Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος (ακμή περ. 1790-1840) 11'.50".
Σχολιασμός
Τα CD 11o-14o περιέχουν Καλοφωνικούς Ειρμούς και Κρατήματα που ψάλλει ο πρωτοψάλτης Αθηνών και Χίου Λεωνίδας Σφήκας (†2000). Oι ηχογραφήσεις έγιναν και εδώ στην αρχική φάση του Προγράμματος (συγκεκριμένα το 1983 και 1984). Πρόκειται για έργο επίπονο και φιλόδοξο στο συνολό του (το οποίο πάντως έγινε με άκρα επιμέλεια και αφοσίωση από την πλευρά του ερμηνευτή), καθώς εκτελέσθηκαν συστηματικά όλοι οι Καλοφωνικοί Ειρμοί του δ΄ και πλ δ΄ ήχου και όλα τα κατ’ ήχον Κρατήματα (Καλοφωνικό Ειρμολόγιο, σ. 77-109, 151-88, 189-262). Ειδικότερα μάλιστα τα Κρατήματα έχουν εκτελεσθεί σε δύο εκδοχές: η πρώτη, η αυτόβουλη, σε χρόνο εξαιρετικά αργό για την περίπτωση και η δεύτερη, η καθ’ υπόδειξη, σε χρόνο πολύ πιο ρυθμικό και σύντομο. Από το πλούσιο αυτό υλικό έχει επιλεγεί προς δημοσίευση όσο κρίθηκε αναγκαίο και κατάλληλο (και ηχοληπτικά).
Τα CD 12o και 13ο περιέχουν όλα τα κατ’ ήχον Κρατήματα του Ειρμολογίου (23 συνολικά) στην ταχύχρονη εκδοχή τους (παραλείπονται μόνο τα κρατήματα Εριρεμ ηχ α΄ Γεωργίου του Κρητός, Τοτο ηχ δ΄ του Ιωάννη πρωτοψάλτου, και Τοτο ηχ βαρύς του Γρηγορίου πρωτοψάλτου, Ειρμολόγιο, σ. 205-07, σ. 220-23 και σ. 241-45, από τα οποία το πρώτο περιλαμβάνεται στη βραδύχρονη εκδοχή). Η εκτέλεση των Κρατημάτων αυτών αποτελεί, από κάθε άποψη, πραγματικό ερμηνευτικό άθλο, αν ληφθούν υπόψη ο όγκος του υλικού, και, κυρίως, οι πολλές και μεγάλες δυσκολίες των περίτεχνων και άγνωστων, στην πλειονότητά τους, ειδικών αυτών φωνητικών συνθέσεων. Στις εκτελέσεις των συγκεκριμένων Κρατημάτων εξαίρονται προπάντων ο γοργός, σχεδόν οργανικός, ρυθμός, η αδιάσπαστη, κατά τις φυσικές μουσικές φράσεις, ενότητα στην εκφορά, η διαστηματική και χρωματική ακρίβεια, τέλος, η σταθερή εμμονή στην απόδοση (και εδώ, παρά την εξαιρετικά γοργόρρυθμη διατύπωση) των σχετικών ποιοτικών - ποικιλματικών χαρακτήρων. Σε πολλά Κρατήματα πρέπει να προστεθεί και το (κατά την συγκυρία της συγκεκριμένης ηχοληπτικής στιγμής) ιδιαίτερα μεστό και διαυγές ηχόχρωμα, η στεντόρεια και αποφασιστική εκφώνηση, η ασυνήθιστα σύνολη ευφορία και διάθεση. Από τα Κρατήματα αυτά, αξίζει να μνημονευθούν ιδιαίτερα ορισμένα, τα οποία μάλιστα συμπίπτει να είναι και μικρά φωνητικά αριστουργήματα: το Αυευα ηχ γ΄ του Πέτρου Πελοποννησίου για την εκπληκτικά γοργή και ενοποιημένη εκφορά, το Τετε ηχ δ΄ του Μελετίου Σιναΐτου του παλαιού για το ασυνήθιστο ηχοχρωματικό ήθος και εύρος, τα δύο κρατήματα Τεριρεμ ηχ πλ α΄ και βαρύς του Παναγιώτου του Χαλάτζογλου για την εξίσου στεντόρεια και στιβαρή διατύπωση, το ανώνυμο Τετέ ηχ βαρύς για το σπάνιο υφολογικό ηχόχρωμα.
Κράτημα Τετε ηχ βαρύς Ανώνυμο
Το ανώνυμο Κράτημα Τετε ηχ βαρύς είναι σύνθεση από τις πιο ενδιαφέρουσες του είδους, εμπνευσμένο πιθανότατα από το αντίστοιχο ομόηχο, και σύγχρονο, του Παναγιώτου Χαλάτζογλου. Δεν είναι μόνο η ταυτότητα του ηχοχρώματος, αλλά και οι κοινές, σε πολλά σημεία, μουσικές φράσεις. Ωστόσο, το Ανώνυμο φαίνεται να υπερτερεί στην ομαλότερη και έντεχνη δομική πλοκή. Παρά την ανωνυμία του καταγράφεται ως ένα από τα αριστουργήματα του είδους. Το μέλος βρίσκεται εδώ σε μια λαμπρή πράγματι ερμηνεία από τον Λεωνίδα Σφήκα. Ερμηνεία μεστή, πλούσια, σταθερή, άνετη, συμμετοχική και ηχοχρωματικά απαράμιλλη, μια από τις ωραιότερες του τόσο συνεπή και σταθερά παραδοσιακού αυτού ερμηνευτή και ψάλτη.
Κατέβασμα
Βυζαντινό Μουσικό Κείμενο |
Ευρωπαϊκό Μουσικό Κείμενο
- Σχολιασμός - παρουσίαση και των υπολοίπων εννέα (9) Κρατημάτων του 13ου CD στα ένθετα Βιβλία του Σώματος, τομ. Α΄, Μέλη και Σχολιασμοί, σ. 121-22 Κράτημα Δανιήλ, σ. 127 Κράτημα Πέτρου, σ. 117-18 Κράτημα πλ α΄ Χαλάτζογλου, σ. 122-23 Κράτημα πλ β΄ Δανιήλ, σ. 117 Κράτημα βαρύ Χαλάτζογλου, σ. 120-21 Κράτημα Ιωάννου, σ. 127-28 Κράτημα πλ δ΄ Πέτρου, σ. 130-31 Κράτημα Κρητός, σ. 131-32 Κράτημα Χουρμουζίου.